تنبلی چشم در کودکان را جدی بگیرید
برخی از مشکلات بینایی اگر به موقع تشخیص داده نشوند و تحت درمان قرار نگیرند، درمان آن در سنین بالاتر سخت‌تر شده یا حتی گاهی امکان پذیر نیست. تنبلی چشم در کودکان یکی از همین موارد است که اگر تا 6 ماهگی تشخیص داده نشود، کودکتان ممکن است در در ادامه‌ی روند تکامل چشم با مشکلات جدی بینایی و حتی نابینایی مواجه شود.
از نظر تکاملی، بینایی کامل یکی از نیازهای اصلی در دهه‌ی اول زندگی کودک است و پدران و مادران باید با مراقبت‌های ویژه و مراجعات مرتب به پزشک، از سلامت بینایی کودکشان مطمئن شوند. در این مقاله از مجله سلامت دکتر ساینا همه چیز را درباره تنبلی چشم در کودکان خواهیم گفت؛ پس با ما همراه باشید.
برای مطالعه بخش موردنظر خود می‌توانید بر تیتر آن در فهرست کلیک کنید. اگر در موبایل می‌خوانید، تیتر را لمس کنید.
پدیده‌ی تنبلی چشم در کودکان چیست؟
مراحل رشد و تکامل بینایی از دوران تولد نوزاد تا سن ده سالگی ادامه دارد؛ اگرچه بخش زیادی از این دوره تا سه سالگی طی می‌شود و کودک در این مدت می‌تواند رنگ، اشیاء و اشکال را به وضوح ببیند، اما تمام این دوره‌ی ده ساله در تکامل دستگاه بینایی کودک نقش دارد. در این دوران، عوامل بیرونی و درونی مختلفی می‌توانند رشد دستگاه بینایی را با مشکل همراه سازند.
تنبلی چشم یکی از شایع‌ترین علل نابینایی در افراد زیر ۲۰ سال است. این آمار طی یک تحقیقات گسترده از اجرای برنامه‌ی پیشگیری از تنبلی چشم در کشور به دست آمده‌است و این اتفاق تکان‌دهنده را به والدین گوشزد می‌کند که این بیماری در بین گروه سنی ۴ تا ۶ سال بسیار رایج است.
مراجعه منظم به متخصص چشم پزشک جهت چکاپ‌های دوره‌ای به تشخیص زودهنگام عارضه‌های چشمی کمک زیادی می‌کند. اگر به وجود تنبلی چشم در فرزند خود مشکوک هستید، می‌توانید به کمک سامانه پزشکی دکتر ساینا از بهترین متخصصین این حوزه مشاوره آنلاین یا تلفنی بگیرید.
تنبلی چشم به طور معمول در یک چشم دیده می‌شود و بر اثر اختلالاتی در دید، مانند دوربینی، نزدیک‌بینی، آستیگماتیسم، انحراف چشم، افتادگی پلک و ... ایجاد می‌شود. دیدن بر اثر ارسال تصویر از چشم به مغز، اتفاق می‌افتد. وقتی یک چشم به دلایلی ضعیفتر از چشم دیگر باشد، مغز دو تصویر دریافت می‌کند؛ اما وقتی یکی از تصاویر غیر واضح است، مغز چشم سالم را برای دیدن انتخاب کرده و مسیر ارسال تصویر تار را از چشمی که اختلال دارد، می‌بندد. نتیجه این پدیده، تنبلی چشم است. درواقع در این اختلال، هیچ‌گونه عیبی را در ساختار چشم و در راه‌های عصبی آن نمی‌توان یافت.
اغلب اوقات کودکان مشکلات بینایی خود را بیان نکرده و با این موضوع خو می‌گیرند. این مسئله باعث می‌شود بیش‌تر اوقات، والدین دیر متوجه تنبلی چشم در کودکان شوند و گاهی تا زمانی که اختلال بزرگ‌تری رخ ندهد، این بیماری شناسایی و درمان نمی‌شود.
علایم تنبلی چشم در کودکان چیست؟
تنبلی چشم بیش‌تر اوقات در سنین زیر ۶ سال ایجاد می‌شود. تشخیص آن توسط والدینی که متوجه شکایت‌های کودک از سردرد، خستگی و ضعف چشم‌هایش می‌شوند، صورت می‌گیرد. اما گاهی اوقات این بیماری بدون علامت است و کودک هیچ‌گونه شکایتی ندارد. همیشه راهی برای شناسایی بیماری وجود دارد و بیماری تنبلی چشم تیزبینی والدین را می‌طلبد.
این که کودک هنگام تماشای تلویزیون مرتب سرش را می‌چرخاند، بیش‌تر اوقات چشم‌هایش را تنگ می‌کند، چشم خود را زیاد مالش می‌دهد و گاهی اوقات یکی از چشم‌هایش را می‌پوشاند، از ریاضی به شدت فراری است، خیلی به ورزش کردن تمایل ندارد، نسبت به هم سن‌های خود در خواندن تأخیر دارد، در نوشتن مشکل دارد و در کل دقت کردن بر روی یک کار برایش سخت و دشوار است، همگی علایمی هستند که والدین با بررسی آن می‌توانند متوجه تنبلی چشم در کودک خود شوند.
علت تنبلی چشم در کودکان چیست؟
یکی از عوامل ایجادکننده‌ی تنبلی چشم، وراثت است. اگر مادر و پدری مشکلات بینایی داشته باشند، کودک نیز در خطر ابتلا به تنبلی چشم خواهد بود. نارس به دنیا آمدن کودک نیز خطر ایجاد تنبلی چشم را افزایش می‌دهد.
از دیگر دلایل تنبلی چشم می‌توان به انحراف چشم، افتادگی پلک، اختلالات مادرزادي (مانند آب مروارید)، اختلالات بینایی (از قبیل دوربینی شدید، نزدیک‌بینی، آستیگماتیسم، نابرابر بینی) اشاره کرد.
درمان بیماری تنبلی چشم درکودکان چگونه است؟
اگر بیماری تنبلی چشم به موقع تشخیص داده شود، به خوبی قابل درمان است. در این مواقع، پزشک با تجویز چشم‌بند (برای بستن چشم سالم و قوی) به برطرف شدن تنبلی چشم کمک می‌کند.
اگر تنبلی چشم بر اثر بیماری‌های مادرزادی (مانند آب مروارید)، افتادگی پلک یا دیگر بیماری‌ها باشد، تا قبل از سه ماهگی قابل درمان و تا پنج سالگی درمان آن امکان‌پذیر است، اما متأسفانه بعد از آن معمولاً نتایج مطلوبی ندارد.
گاهی ممکن است درمان تنبلی چشم چند سال طول بکشد. این مسئله به همکاری والدین، صبر و حوصله زیاد آن‌ها و مراجعه‌ی مرتب به مطب پزشک نیاز دارد. آن‌ها باید به خاطر سلامت کودک و جلوگیری از عواقب خطرناک، آن را با جان و دل بپذیرند.
از دیگر روش‌های درمان تنبلی چشم در کودکان می‌توان به استفاده از عینک، ورزش درمانی، استفاده از بازی‌های رایانه‌ای و نرم‌افزارهای مخصوص درمان تنبلی چشم، نمایش و دیدن انیمیشن و برنامه‌های سه بعدی و جلسات ویژن‌تراپی (مجموعه تمرین‌ها و روش‌هایی برای افزایش قدرت بینایی) اشاره کرد.
امروزه یک روش جدید دیگر برای تنبلی چشم در حال تولید است. این روش استفاده از عینک‌های هوشمند است. محققان امیدوار هستند که با عرضه‌ی این وسیله به بازار جهانی، این بیماری را به طور کامل درمان کنند.
چند نکته‌ی مهم در خصوص تنبلی چشم کودک
به خاطر داشته باشید که تا قبل از سن پنج سالگی -که سن طلایی برای تشخیص بیماری تنبلی چشم محسوب می‌شود- حتماً فرزند خود را به طور مرتب برای بررسی بیماری نزد متخصصین ببرید تا با تشخیص به موقع، درمان موفقیت‌آمیز را در پی داشته باشد.
در صورتی که بیماری تنبلی چشم درمان شود، امکان دارد تا سن ده سالگی دوباره برگردد. پس برای جلوگیری از برگشت بیماری، حتماً مراجعه مرتب کودک نزد چشم پزشک را در برنامه‌ی زندگی او بگنجانید.
درمان تنبلی چشم یک دوران زمان‌بر را به همراه دارد. امیدواریم که والدین با صبر و پشتکار این دوران را با موفقیت کامل از سر بگذرانند. اگر هرگونه سوالی در خصوص روند درمان تنبلی چشم دارید می‌توانید همین حالا با بهترین چشم پزشکان سامانه دکتر ساینا گفتگوی تلفنی داشته باشید.
اگر به سلامت جسم و روان خودت و عزیزانت اهمیت میدی و دنبال مقالات به‌روز و آموزنده هستی، اگر میخوای کلی چیز جدید بگیری و جواب سوالاتو پیدا کنی، یادت نره به مجله سلامت دکتر ساینا سر بزنی!