شب کوری چیست؟
حواس پنج‌گانه نقش برجسته‌ای دارند، چه در ساده‌ترین کارها و چه تصمیم‌گیری‌های بزرگ. قطعاً این جمله به نکته‌ی خیلی خاصی اشاره نکرده‌است و همه‌ی انسان‌ها به این امر واقف هستند، اما سؤالی که پیش می‌آید این است که ما چقدر مراقب حواس پنچ‌گانه خود هستیم؟ آیا تا به حال فکر کرده‌اید که اگر اختلالی کوچک در بیناییتان به وجود آید، چقدر زندگیتان مختل می‌شود؟ آن گاه افسوس خواهید خورد که کاش برای حفظ سلامتتان، خیلی زودتر اقدام کرده بودید.
با بیماری شب کوری تا چه حد آشنا هستید؟ آیا تا به حال شده‌است که در نقطه‌ای قرار بگیرید و احساس کنید چقدر دید کمی دارید؟ یا ممکن است در زمانهایی از روز که نور کمتر است، دیدتان مختل شود. این علائم ممکن است نشان دهنده عارضه شب کوری باشد. با دکتر ساینا همراه باشید تا اطلاعات کاملی درباره این عارضه کسب کنید.
برای مطالعه بخش موردنظر خود می‌توانید بر تیتر آن در فهرست کلیک کنید. اگر در موبایل می‌خوانید، تیتر را لمس کنید.
شب کوری چیست؟
شب کوری (Nyctalopia) عارضه ای است که در آن، عمل «دیدن» در زمانهایی که نور کم باشد برای فرد بسیار دشوار و تا حدی غیرممکن می شود. این بیماری برخلاف اسمش فقط محدود به شب نمی‌شود، بلکه هر زمانی که فرد از یک محیط روشن وارد یک محیط تاریک می‌شود، می تواند رخ دهد. افراد مبتلا به این عارضه همچنین با کاهش چشمگیر کنتراست دید نیز، مواجه می‌شوند.
فردی که چشم‌های سالمی داشته باشد، زمانی که در یک فضای کم نور قرار می‌گیرد، می‌تواند به سرعت چشم خود را با شرایط تطبیق دهد. اما این فرایند در فرد مبتلا به شب کوری بسیار کندتر است و گاهی اصلاً صورت نمی‌گیرد. به همین دلیل، بینایی افراد مبتلا به شب کوری در نور کم به شدت ضعیف و با مشکلات زیادی همراه است. این بیماری برای فردی که مجبور به رانندگی است، باعث بروز مشکلات بینایی در جاده‌ها - به ویژه هنگام شب- خواهد شد.
این نکته را به خاطر داشته باشید که بیماری شب کوری یک خطر بسیار مهم برای شبکیه‌ی چشم محسوب می‌شود، در چرخه‌ی گیرنده‌های بینایی تأثیر می‌گذارد و موجب از بین رفتن پرده‌ی بینایی می‌شود. در صورت عدم رسیدگی به موقع، حتی ممکن است فرد را تا مرز نابینا شدن پیش ببرد.
علت شب کوری چیست؟
به طور کلی، علت اصلی بیماری شب کوری کمبود رنگ‌دانه‌ی ارغوانی یا به اصطلاح پزشکی "رودوپسین" در سلول‌های استوانه‌ای حساس به نوری است که در شبکیه واقع شده اند. همچنین، پزشکان اعتقاد دارند که بیماری شب کوری از یک بیماری ارثی که ریشه‌ی خانوادگی دارد، به نام التهاب رنگ‌دانه‌ای شبکیه‌ی چشم منشا می گیرد.
علاوه بر کمبود رنگ‌دانه و وراثت، از دیگر دلایل بروز این بیماری می‌توان به مواردی مانند کمبود ویتاوین A، قرار گرفتن در معرض نور شدید، التهابات شبکیه و مشیمیه، بیماری آب سیاه، آب مروارید، نزدیک‌بینی یا تاربینی، بیماری قوز قرنیه، بیماری دیابت و ... اشاره کرد.
علایم شب کوری چیست؟
بسیار مهم است که با علائم شب کوری آشنا شوید؛ چون وقتی بیمار با علایم و نشانه‌های بیماری آشنا باشد، می‌تواند با دیدن چند نشانه‌ی مشکوک و مراجعه به پزشک، نسبت به درمان به موقع آن، اقدام کند و از بروز اختلالات جدی و پیشرفت بیماری، جلوگیری کند.
بیماری شب کوری بیش‌تر اوقات با یک یا دو علامت بسیار ساده بروز می‌کند که عبارتند از:
- مشکل در رانندگی (به خصوص در جاده‌های کم‌نور و شب)
- مشکل در واضح دیدن ستاره‌ها
این علایم پیچیده نیستند. با مراجعه‌ی سریع به پزشک می‌توان به آسانی آن‌ها را برطرف کرد و از عواقب جدی این بیماری در امان ماند.
درمان بیماری شب کوری چگونه است؟
تشخیص شب کوری توسط متخصص چشم صورت می‌گیرد و سپس بر اساس علت شب کوری ، درمان آن انجام می‌شود.
- گاهی اوقات شب کوری به دلیل کمبود ویتامین ایجاد می‌شود. فرد با انجام آزمایش خون از میزان ویتامین بدن خود آگاه شده و با مصرف ویتامین، این اختلال را برطرف خواهد کرد.
- اگر بیماری بر اثر آب مروارید و یا نزدیک بینی و دوربینی باشد، پزشک با تجویز لنزهای طبی، عینک یا عمل جراحی به درمان آن می‌پردازد.
- اگر علت بروز شب کوری آسیب دیدن و جدا شدن شبکیه‌ی چشم باشد، بهترین روش درمان آن استفاده از نور کافی برای انجام فعالیت‌های زندگی، عینک زدن در طول روز در خارج از خانه و رانندگی نکردن در شب است.
- به گفته‌ی بسیاری از پزشکان، اگر علت بیماری شب کوری بیماری‌های ژنتیک باشد، درمانی ندارد؛ هرچند که محققان هنوز دست از تلاش برنداشته و به دنبال درمان این بیماری هستند. ژن‌درمانی و استفاده از سلول‌های بنیادی روشی است که محققان در داخل و خارج کشور، در حال بررسی آن هستند تا بتوانند درمان قابل قبولی برای این بیماری ارائه دهند.
به خاطر داشته باشید که تمام بیمارانی که دچار شب کوری هستند، باید اکیدا از رانندگی در طول شب خودداری کنند.
پیشگیری از شب کوری بهتر از درمان است!
همه‌ی ما می‌دانیم که پیشگیری از هر بیماری بهتر از گذراندن دوره‌های درمانی است؛ چراکه علاوه بر اضطراب و نگرانی و مراقبت‌های خاص، گاهی اوقات هزینه‌های هنگفتی در پی دارند. بنابراین برای جلوگیری از بیماری شب کوری که هنوز درمان قطعی ندارد، این چند نکته را حتماً رعایت کنید:
- براساس گفته‌ی پزشکان توصیه می‌شود که مصرف غذاهایی که حاوی ویتامین A و E هستند را در برنامه‌ی غذایی خود قرار دهید؛ سبزیجاتی مانند هویج، چغندر، اسفناج، جعفری، زردآلو و غذاهای دریایی حاوی این ویتامین ها هستند.
- هنگام خروج از منزل در روشنایی روز، حتماً از عینک آفتابی استفاده کنید، به خصوص در روزهای زمستانی که اشعه‌ی آفتاب از پشت ابر و به طور غیرمستقیم می‌تابد. همچنین، از قرار گرفتن در معرض نور شدید بدون محافظ چشم، جداً خودداری کنید.
- به خاطر داشته باشید که تنظیم خواب و پرهیز از شب بیداری نه تنها به چشم‌هایتان استراحت می‌دهد و خطر بروز شب کوری را کاهش می‌دهد، باعث می‌شود که سیستم ایمنی بدنتان نیز در بهترین حالت قرار بگیرد.
اگر به سلامت جسم و روان خودت و عزیزانت اهمیت میدی و دنبال مقالات به‌روز و آموزنده هستی، اگر میخوای کلی چیز جدید یاد بگیری و جواب سوالاتو پیدا کنی، یادت نره به مجله سلامت دکتر ساینا سر بزنی!