هرچه باید درباره ایدز (اچ آی وی مثبت) بدانید

ایدز (AIDS) بیماری نام‌آشنایی است که احساسات متناقض و منفی بسیاری را در ذهن ما تداعی می‌کند. به هرجهت ایدز یک بیماری جدی و مادام‌العمر است؛ اما علائم ایدز را می‌توان با برنامه‌ریزی و مراقبت‌های پزشکی کنترل کرد. از طرفی باید دانست که افراد مبتلا به ایدز به حمایت عاطفی جامعه و نزدیکان خود نیاز دارند. شاید قضاوت نکردن مبتلایان و ترحم بی‌جا بهترین حمایت عاطفی باشد.

اهمیت دیگر آگاهی از بیماری ایدز جلوگیری از انتقال و ابتلا به سایر افراد است. ویروس ایدز از طریق مایعات بدن مانند، خون، منی، شیر مادر، مایعات واژن و رکتوم منتقل می‌شود – که برای جلوگیری از انتقال هرکدام از اینها می‌توان تمهیداتی در نظر گرفت.

دکتر ساینا در این مقاله، اطلاعات کاملی را درباره بیماری ایدز و نشانه‌های آن را دراختیارتان قرار می‌دهد. امیدواریم این مطلب علمی هم به مبتلایان و هم به نزدیکان آنها برای مدیریت این بیماری و افزایش طول عمر و کیفیت زندگی مبتلایان کمک کند. برای مطالعه بخش موردنظر خود می‌توانید بر تیتر آن در فهرست کلیک کنید. اگر در موبایل می‌خوانید، تیتر را لمس کنید.

ایدز چیست؟

ایدز (AIDS) مخفف کلمه سندرم نقص ایمنی اکتسابی و یک بیماری مزمن و تهدیدکننده زندگی است که از طریق ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) به بدن فرد منتقل می‌شود. این ویروس با آسیب رساندن به سیستم ایمنی بدن، توانایی بدن را برای مبارزه با عفونت و بیماری تحت تاثیر قرار می‌دهد و سیستم ایمنی بدن را ضعیف‌تر می‌کند.

ایدز یک مرحله پیشرفته از عفونت HIV است. پزشکان بر این باورند که ابتلا به ویروس HIV باعث کاهش تعداد CD4 (مهمترین شاخص در برآورد شدت ضعف سیستم ایمنی) تا کمتر از 200 سلول در میلی متر مکعب می‌شود. در این صورت اگر فرد به عفونت‌های دیگر یا انواع مختلف سرطان یا هر دو مبتلا باشد، باید آزمایش تشخیص ایدز را نیز انجام دهد.

HIV یک عفونت مقاربتی  (STI)است که می‌تواند در اثر تماس با خون آلوده یا از مادر به کودک در دوران بارداری، زایمان یا شیردهی انتقال یابد. بدون استفاده از دارو، ممکن است سال‌ها طول بکشد تا  HIVسیستم ایمنی بدن را به اندازه ابتلا به ایدز ضعیف کند.

اگر فرد مبتلا به این ویروس، تحت درمان قرار نگیرد، با کاهش تدریجی قوای سیستم ایمنی بدن مبتلا به ایدز خواهد شد. امروزه، پیشرفت در درمان‌های ضدویروسی باعث شده است که ویروس HIV به‌طور فزاینده‌ای کمتر به ایدز منتهی شود. دکتر ساینا در مقاله «ویروس اچ آی وی» به طور کامل به بررسی راه‌های انتقال و پیشگیری از این ویروس پرداخته است.

 

میزان شیوع ایدز در ایران و جهان

طبق UNAIDS 

 براساس آمار برنامه‌ی مشترک سازمان ملل متحد: در سال 2019 تقریباً 38 میلیون نفر در سراسر جهان با اچ آی وی / ایدز زندگی کرده‌اند. از این تعداد 36.2 میلیون بزرگسال و 1.8 میلیون کودک (کمتر از 15 سال) بودند.

مرگ و میر ناشی از ایدز

مرگ و میر ناشی از ایدز از زمان اوج‌گیری در سال 2004 تا کنون 60٪ کاهش یافته است. در سال 2019، در حدود 690،000 نفر در سراسر جهان بر اثر بیماری‌های مربوط به ایدز جان خود را از دست داده‌اند؛ در حالی که در سال 2010، این میزان 1.1 میلیون نفر بوده است.

اکثریت قریب به اتفاق افراد مبتلا به HIV در کشوهای کم‌درآمد و متوسط زندگی می‌کنند. در سال 2019، حدود 20.7 میلیون نفر (54٪) افراد در آفریقای شرقی و جنوبی، 4.9 میلیون نفر (13٪) در آفریقای غربی و مرکزی، 5.8 میلیون نفر (15٪) در آسیا و اقیانوسیه و 2.2 میلیون نفر (6٪) در اروپای غربی و مرکزی و آمریکای شمالی از بیماری ایدز رنج می‌بردند.^[1]

آمار ایدز در ایران

به گفته دکتر مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران، 40 هزار مبتلا به ایدز در ایران شناسایی شدند و کل مبتلایان بیماری ایدز در ایران ۶۰ تا ۷۰ هزار مورد تخمین زده می‌شود.

در ایران، اولین مورد ایدز در سال 1986 گزارش شده است. البته شیوع HIV / AIDS در ایران کمتر از متوسط ​​جهان و کشوهای مدیترانه شرقی بوده است. تخمین زده شده است که ایران در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری در ابتلا به عفونت‌های HIV خواهد داشت.

 طبق برآوردهای WHO / برنامه مشترک سازمان ملل در مورد اچ آی وی / ایدز (UNAIDS) ، تعداد افرادی که در ایران با اچ آی وی زندگی می‌کنند از سال 2000 تاکنون سه برابر شده است و از 24000 مورد به 73000 نفر رسیده است (فاصله اطمینان 95٪ [CI] 50،000 تا 130،000).^[2] در سال 2015، سن 26000 نفر از زنانی که مبتلا به ایدز بودند، 15 سال و بالاتر بوده است.

مراحل بیماری ایدز و علائم ایدز

مرحله 1: عفونت اولیه حاد

علائم اولیه ویروس  HIVمی‌تواند چیزی شبیه به آنفولانزا باشد. حدود یک تا چهار هفته پس از ابتلا به ویروسHIV ، فرد ممکن است علائم شبیه آنفولانزا را تجربه کند. این علائم معمولاً زیاد دوام نمی‌آورند و پس از یک یا دو هفته از بین می‌روند. برخی از افراد ممکن است فقط برخی از علائم ایدز را داشته باشند و برخی از افراد هیچ علائمی نداشته باشند. در ادامه با شایع‌ترین علايم ايدز آشنا خواهید شد. البته در نظر داشته باشید که برای تشخیص بیماری ایدز باید به پزشک متخصص بیماری‌های عفونی مراجعه کنید.

علائم ایدز می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تب (افزایش دما)
• خارش
• گلو درد
• تورم غدد
• سردرد
• ناراحتی معده
• دردهای مفصلی
• درد عضلانی

 

علائم ایدز در پاسخ به واکنش در برابر ویروس HIV که وارد بدن شده است بروز پیدا می‌کنند. سلول‌هایی که به ویروس اچ آی وی آلوده شده‌اند، در سراسر سیستم خون گردش می‌کنند. در پاسخ، سیستم ایمنی بدن سعی می‌کند با تولید آنتی‌بادی، ویروس HIV را مورد حمله قرار دهد. به این فرآیند تبدیل مجدد یا سروکانورژن (seroconversion) نیز گفته می‌شود. سروکانورژن به معنی تولید آنتی‌بادی از عامل عفونی است. یعنی هنگامی که بدن در برابر آن عامل عفونی تولید پادتن کرده است و این پادتن را میتوان توسط آزمایشگاه پیدا کرد.

زمان‌بندی ابتلا به این ویروس متفاوت است؛ اما با ابتلای فرد به ویروس اچ آی وی، چند ماه طول می‌کشد تا بدن فرایند تبدیل سرمی (انتقال از نقطه عفونت ویروسی به زمان حضور آنتی‌بادی‌های ویروس در خون) را طی کند.

در مراحل اولیه عفونت، میزان ویروس HIV در خون زیاد است و احتمال انتقال ویروس به دیگران نیز وجود دارد. کاندوم بهترین راه برای محافظت از خود و همسرتان در هنگام رابطه جنسی است، خصوصاً اگر فکر می‌کنید در معرض این ویروس قرار دارید.

مرحله 2: مرحله بدون علامت

هنگامی که فرد مرحله عفونت اولیه حاد و فرآیند تولید آنتی بادی را پشت سر می‌گذارد، اغلب می‌تواند احساس بهتری داشته باشد. در حقیقت، ویروس HIV ممکن است تا 10 یا حتی 15 سال (بسته به سن، زمینه و سلامت عمومی) علائم دیگری ایجاد نکند. با این حال، ویروس همچنان فعال خواهد بود و سلول‌های جدید را آلوده و شروع به تکثیر می‌کند. در این مرحله ویروس هنوز هم قابل انتقال است. در صورت عدم درمان، با گذشت زمان، عفونت ویروس آسیب شدیدی به سیستم ایمنی بدن وارد می‌کند.

 

مرحله 3: عفونت HIV علامت‌دار

در مرحله سوم بيماري ايدز عفونت ویروس HIV سیستم ایمنی بدن شخص به‌شدت آسیب می‌بیند. در این مرحله، به احتمال زیاد فرد به عفونت‌های جدی یا بیماری‌هایی مبتلا می‌شود که بدن قادر به مقابله با آن‌ها نیست. این عفونت‌ها به‌عنوان «عفونت‌های فرصت‌طلب» نیز شناخته می‌شوند. علائم ایدز در این مرحله شامل موارد زیر است:

• کاهش وزن
• اسهال مزمن
• تعریق شبانه
• تب
• سرفه مداوم
• مشکلات دهان و پوست
•  عفونت‌های مکرر بیماری‌های جدی

 

علائم ایدز در زنان

علائم ایدز در زنان که در مراحل بعدی عفونت ایجاد می‌شود شامل موارد زیر است:

تغییرات در پریود

ایدز در زنان ممکن است باعث بی نظمی در سیکل قاعدگی، خونریزی کم یا زیاد در دوران قاعدگی و تشدید سندروم پیش از قاعدگی شود. تاثیر ویروس بر روی سیستم ایمنی بدن ممکن است هورمون‌ها را تغییر دهد و سبب به وجود آمدن این عوارض شود. البته استرس یا سایر بیماری‌ های مقاربتی مانند هرپس تناسلی نیز می‌توانند باعث این نوع مشکلات شوند.

درد پایین شکم

 یکی از نشانه‌های عفونت رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های رحمی است که بیماری التهابی لگن (PID) نامیده می‌شود؛ PID همچنین می‌تواند باعث موارد زیر شود:

• ترشحات غیر معمول واژن
• تب
• پریودهای نامنظم
• درد در هنگام رابطه جنسی
• درد در قسمت فوقانی شکم

عفونت‌های قارچی واژن

برخی از زنان مبتلا به ایدز ممکن است چندین بار در سال، به عفونت‌های قارچی (مخمر) مبتلا شوند. هنگامی که فرد به عفونت قارچی (مخمر) مبتلا می‌شود، ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

• ترشحات سفید و غلیظ از واژن
• درد در هنگام رابطه جنسی
• درد به هنگام دفع ادرار
• سوزش یا درد واژن

بسیار مهم است که خانم‌ها درصورت مشاهده هر یک از این علائم حتما با یک متخصص زنان مشورت کنند.

علائم ایدز در مردان

به طور کلی علائم ایدز در زنان و مردان یکسان است. یکی از علائم ایدز که فقط در مردان وجود دارد، ایجاد زخم در آلت تناسلی مردان است. این ممکن است منجربه هیپوگنادیسم یا تولید ضعیف هورمون‌های جنسی در زنان و مردان شود.

 با این حال، اثرات و نشانه‌های هیپوگنادیسم بر روی مردان بیشتر قابل رویت است. تستوسترون پایین می‌تواند باعث اختلال نعوظ(ED) نیز شود.

 

علائم ایدز در دوران نهفتگی

بعد از اینکه سیستم ایمنی بدن توانایی مقابله با ویروس اچ آی وی را از دست داد، علائم شبه‌آنفولانزا ناپدید می‌شوند اما اتفاقات زیادی در بدن رخ می‌دهند. پزشکان این دوره را بدون علامت یا عفونت مزمن HIV می‌نامند.

در بدن، سلول‌هایی به نام سلول‌های CD4 T پاسخ سیستم ایمنی بدن را هماهنگ می‌کنند. در این مرحله، HIV درمان‌نشده سلول‌های CD4 را از بین می‌برد و به سیستم ایمنی بدن آسیب وارد می‌کند. پزشک از طریق آزمایش خون تعداد این سلول‌ها را بررسی می‌کند. تعداد سلول‌های CD4 به دلیل عدم درمان به‌مرور کاهش می‌یابند و احتمال ابتلا به سایر عفونت‌ها نیز بیشتر می‌شود.

بیشتر افراد مبتلا به بیماری ایدز علائمی ندارند که به‌راحتی مشاهده یا احساس شود. فرد ممکن است متوجه نشود که آلوده به ویروس ایدز است و این می‌تواند باعث انتقال ایدز (ویروسHIV) به دیگران شود.

اگر فرد از  ARTدرمان‌های ضد ویروس استفاده کند، ممکن است ده‌ها سال در این مرحله باقی بماند. ویروس می‌تواند به افراد دیگر منتقل شود اما اگر فرد مبتلا داروهای خود را مصرف کند، احتمال انتقال بسیار نادر است.

 

چه زمانی اولین نشانه‌های ایدز ظاهر می‌شود؟

علائم و نشانه‌های ویروسHIV  ممکن است ابتدا طی دو تا چهار هفته پس از عفونت ظاهر شوند. مرحله‌ای که علائم در آن ظاهر می‌شوند، مرحله عفونت حاد HIV نامیده می‌شود. این علائم به دلیل مقاومت یا مبارزه سیستم ایمنی بدن در برابر ویروسHIV  ظاهر می‌شوند.

 در مرحله اولیه، ویروس به‌سرعت تکثیر و در بدن پخش می‌شود و سلول‌های CD4 (سلول‌های مبارزه‌کننده با عفونت بدن) را هدف قرار داده و از بین می‌برند. در نتیجه، سطح ویروس در خون افزایش یافته  و احتمال انتقال در این مرحله بسیار زیاد است. شناخت علائم اولیه و دریافت خدمات پزشکی بسیار مهم است؛ زیرا با تشخیص و درمان به‌موقع، فرد بهترین نتیجه را دریافت می‌کند.

علائم پوستی ایدز

به گفته UC San Diego Health ، 90 درصد افرادی که با ویروسHIV  زندگی می‌کنند در برخی مراحل بیماری، علائم و تغییرات پوستی را تجربه می‌کنند.^[3]

بثورات پوستی ممکن است به‌دلیل شرایط ناشی از  خود ویروس باشد؛ یا عارضه جانبی داروهایی مانند داروهای ضد ویروسی باشند که فردِ تحت درمان از آن استفاده می‌کند.

 این بثورات چه از طریق دارو و چه از طریق خود اچ آی وی ایجاد شده باشند، به‌صورت نواحی مسطح و قرمز روی پوست ظاهر می‌شوند و معمولاً پوست را با برجستگی‌های کوچک قرمز می‌پوشانند.

علامت اصلی بثورات خارش است که می‌تواند در هر قسمت از بدن ظاهر شود؛ اما بیشتر اوقات در صورت، قفسه سینه و گاهی اوقات در پاها و دست‌ها دیده می‌شوند. همچنین می‌توانند باعث زخم‌های دهان شوند. در تصویر زیر نمونه‌ای از عکس جوش ایدز را مشاهده می‌کنید

برخی از بثورات اچ آی وی خفیف هستند. سایر بثورات می‌توانند آسیب جدی به پوست وارد کرده و باعث از بین رفتن پوست شوند.

یک نوع بثورات پوستی نادر اما جدی که می‌تواند به دلیل استفاده از داروهای ضد ویروسی ایجاد شود سندرم استیونس-جانسون (SJS) است. وقتی این شرایط در 30 درصد از بدن گسترش پیدا کند، به آن نکرولیز اپیدرم سمی نیز گفته می‌شود. علائم SJS شامل موارد زیر است:

• تاول روی پوست و غشاهای مخاطی
• بثوراتی که به‌سرعت گسترش می‌یابند
• تب
• تورم زبان

 

عامل بیماری ایدز چیست؟

همان‌طور که گفته شد، ایدز (AIDS) یک بیماری مزمن و بالقوه تهدیدکننده زندگی است که توسط ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) ایجاد می‌شود. ویروس HIV با آسیب رساندن به سیستم ایمنی بدن، توان آن را در مبارزه با عفونت و بیماری‌ها مختل می‌سازد. فرد از طریق تماس با خون آلوده، مایع منی یا مایعات واژن و مقعد می‌تواند به ایدز یا همان اچ آی وی مثبت مبتلا شود.

• اکثر افراد مبتلا با فردی که به ویروس اچ آی وی داشته، رابطه جنسی محافظت‌نشده برقرار کرده‌اند.
• شیوه دیگر معمول برای ابتلا به این بیماری، استفاده از سوزن‌های دارویی مشترک با فردی است که به ویروس HIV آلوده شده است.
• ویروس همچنین می‌تواند در دوران بارداری، تولد یا شیردهی از مادر به کودک وی منتقل شود.
• بعضی از رفتارهای پرخطر جنسی مانند سکس مقعدی، خطر ابتلا به ایدز را بیشتر می‌کند 

روش تشخیص ایدز

برای تشخیص ایدز، پزشک به آزمایش مثبت تاییدشده برای ویروسHIV  (آزمایش HIV مثبت) و شواهدی از وضعیت تعیین‌کننده ایدز یا کاهش شدید تعداد سلول‌های CD4 نیاز دارد.

آزمایش تشخیص ویروسHIV  یک فرآیند دومرحله‌ای است که شامل آزمایش غربالگری و آزمایش تأییدی است. در دستورالعمل‌های فعلی، یک آزمایش غربالگری به نام آنتی‌ژن p24 برای یافتن یک جزء از ویروس انجام می‌شود و همچنین انجام آزمایش آنتی بادی علیه ویروسHIV  نیز توصیه می‌شود.

 نمونه‌های آزمایش از خون ورید، نوک انگشت، سواب دهانی یا ادرار است. نتایج بسته به روشی که استفاده می‌شود، پس از چند دقیقه یا چند روز در اختیار پزشک و بیمار قرار می‌گیرند. اگر آزمایش غربالگری ویروس HIV مثبت باشد، آزمایشی دیگری که میزان آنتی‌بادی برای  HIV-1را می‌سنجد انجام می‌شود. با انجام این آزمایش‌ها نتایج قطعی اعلام می‌شوند.  رایج ترین شکل این ویروس HIV-1 است و ایچ ای وی نوع ۲ نوع کمتر شایع می‌باشد)

 

اگر یکی از این آزمایش‌ها مثبت باشد عفونت با نوع خاصی از ویروسHIV  مشخص می‌شود. اگر جواب هر دو آزمایش منفی باشد، متخصصان پزشکی، آزمایشی را برای یافتن ویروس انجام می‌دهند، تا بررسی کنند که آیا آزمایش اولیه، پروتئین ویروسی را در زمانی که عفونت جدید بوده و هنوز آنتی‌بادی ایجاد نشده، تشخیص داده است یا خیر.

صرف داشتن ویروسHIV  به معنای ابتلای فرد به ایدز نیست. ایدز مرحله پیشرفته عفونت ویروس‌HIV  است و مستلزم داشتن مدارکی مستند در مورد آسیب‌دیدگی سیستم ایمنی بدن فرد است. برای تشخیص درست بیماری ایدز، فرد باید آزمایش‌های زیر را نیز انجام دهد:

• وجود شرایط تعیین‌کننده ایدز
• اندازه‌گیری سلول‌های CD4 در بدن (کمتر از200 درمیلی‌لیتر خون باشد) خون
• نتیجه آزمایشگاهی‌ای که نشان دهد کمتر از 14٪ از لنفوسیت‌ها، سلول CD4 هستند.

برای هر تشخیص صحیح ایدز، نیاز به یک تست مثبت و تاییدشده ویروس HIV است.

عوارض بیماری ایدز

با گذشت زمان، ویروس HIV می‌تواند سلول‌های سیستم ایمنی بدن را از بین ببرد. این می‌تواند مبارزه با عفونت‌های جدی را برای بدن دشوار کند. عفونت‌های فرصت‌طلب ممکن است تهدیدکننده زندگی فرد مبتلا به ایدز باشند، زیرا وقتی سیستم ایمنی بدن ضعیف است می‌توانند به سیستم ایمنی آسیب برسانند. اگر فردی که با بیماری ایدز  زندگی می‌کند به یک عفونت فرصت‌طلب مبتلا شود، مرحله 3 HIV یا AIDS تشخیص داده می‌شود.

برخی از عفونت‌های فرصت‌طلب عبارتند از:

• بیماری سل
• ذات‌الریه مکرر
• سالمونلا
• بیماری مغز و نخاع
• انواع مختلف عفونت‌های ریوی
• عفونت مزمن روده
• ویروس هرپس سیمپلکس
• عفونت‌های قارچی
• عفونت سیتومگالوویروس

عفونت‌های فرصت‌طلب، به‌خصوص سل، عامل اصلی مرگ و میر در افراد مبتلا به مرحله HIV3 هستند.^[4] بهترین راه برای جلوگیری از عفونت فرصت‌طلب پیگیری درمان و معاینه‌های معمول است. همچنین استفاده از کاندوم حین رابطه جنسی، واکسیناسیون و خوردن غذاهای سالم و غیرفرآوری‌شده بسیار مهم است.

 

منظور از دوره پنجره ایدز چیست؟

دوره پنجره HIV چیست؟

اگر احتمالا در معرض ویروس ایدز قرار گرفته‌اید و می‌خواهید برای اطمینان از ابتلا، آزمایشی انجام دهید، توجه به زمان‌بندی بسیار مهم است. بعد از ورود ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) به بدن، زمان مشخصی باید سپری شود تا آزمایش بتواند آن را تشخیص دهد. این دوره، پنجره HIV نامیده می‌شود. برای به‌دست آوردن دقیق‌ترین نتایج آزمایش  HIVباید بیشتر در مورد پنجره HIV بدانید.

در طول زمان انجام آزمایش، رابطه جنسی محافظت‌نشده نداشته باشید و از به اشتراک گذاشتن  سوزن‌های دارویی خود  با دیگران خودداری کنید. اگر به ویروس اچ آی وی مبتلا باشید، بدن شما بسیار عفونی است و به‌راحتی می‌توانید آن را به دیگران منتقل کنید.

 

چه مدت قبل از این آزمایش باید صبر کرد؟

از زمان ورود ویروس اچ آی وی در بدن و مثبت شدن نتیجه آزمایش یک بازه زمانی مورد نیاز است. برای اینکه بدن به عفونت پاسخ دهد و ویروس بتواند به اندازه کافی تکثیر شود نیاز به گذشت زمان است که به آن پنجره اچ آی وی گفته می‌شود. دوره‌های پنجره HIV ممکن است، برای افراد مختلف متفاوت باشند.

به عنوان مثال، اگر جمعه شب رابطه جنسی محافظت‌نشده داشته باشید و صبح روز دوشنبه آزمایش ویروس HIV انجام دهید، آزمایش نمی‌تواند ویروس HIV یا پاسخ ایمنی به ویروس HIV را تشخیص دهد. زیرا زمان کافی برای نتیجه مثبت وجود نداشته، حتی اگر ویروس در بدن شما باشد.

 

پیش‌آگهی و طول عمر بیماران مبتلا به ایدز

پیش‌آگهی در مورد بیماران مبتلا به ایدز و عفونت HIV درمان‌نشده ضعیف است و این بیمای در صورت عدم درمان و کنترل، با نرخ مرگ و میر بیش از 90 درصد همراه است. میانگین زمان ابتلا به عفونت تا مرگ 8 تا 10 سال است؛ اگرچه ظاهر شدن اولین نشانه‌های عفونت و عدم پیشرفت در افراد مختلف ممکن است، متفاوت باشد.

عوامل و متغیرهای زیادی، از جمله هتروزیگوسیتیCCR5-delta32، بیماری و مشکلات روانی، ^[5] سوء مصرف مواد یا الکل، عفونت‌های دیگرر، تغذیه و سن در میزان پیشرفت علائم ایدز نقش دارند.

پس از پیشرفت بیماری ایدز، دوره بقا معمولاً در بیماران درمان‌نشده کمتر از 2 سال است. افرادی که عفونت در آن‌ها برای طولانی مدت پیشرفت نمی‌‌کند، ممکن است به مدت 15 سال یا بیشتر به ایدز مبتلا نشوند، اگرچه بسیاری شواهد آزمایشگاهی، کاهش یا اختلال عملکرد سلول TCD4 را نشان می‌دهند.

چه کسانی در معرض ابتلا به ایدز هستند؟

عوامل زمینه‌ساز ابتلا به ایدز

رفتارها و شرایطی که افراد را در معرض خطر ابتلا به ویروسHIV  قرار می‌دهد عبارتند از:

• داشتن سکس مقعدی یا واژنیال بدون محافظت
• داشتن عفونت مقاربتی (STI) دیگر مانند سیفلیس، تبخال تناسلی، کلامیدیا، سوزاک و واژینوز باکتریایی
• به اشتراک گذاشتن سوزن، سرنگ و سایر وسایل تزریقی و محلول‌های دارویی هنگام تزریق (اعتیاد تزریقی و استفاده از سوزن و سرنگ‌های مشترک)
• ابتلا ازطریق انتقال فراورده‌های خونی غیرایمن و پیوند بافت و اقدامات پزشکی که شامل برش یا سوراخ کردن غیر استریل است.
• ابتلا از طریق سوزن آلوده، به‌خصوص در بین کادر درمان و بهداشت (انتقال تصادفی)

 

چالش‌های روانی در بیماران مبتلا به ایدز

جای تعجب نیست که بسیاری از افراد مبتلا به ایدز پس از تشخیص ویروسHIV ، دچار شوک، غم، عصبانیت، اندوه و ترس ‌شوند. این چالش‌ها حتی اگر داروهای جدید به فرد کمک کنند تا با وجود ویروس زندگی طولانی و کم‌خطری داشته باشد همچنان باقی است.

افسردگی، شایع‌ترین بیماری روانپزشکی در بین افراد مبتلا به ویروسHIV  است. مشکلات روانی زیر نیز در بین بیماران مبتلا به ایدز شایع هستند:

• اضطراب
• سوء مصرف مواد
• اختلال دوقطبی
• افکار یا اعمال خودکشی

برخی از مشکلات روحی و روانی به دلیل عفونت‌های دیگر رخ می‌دهند. در هر صورت این می‌تواند بر سیستم عصبی فرد تاثیر بگذارد. حتی درمان‌ها نیز می‌توانند باعث تغییرات خلقی شوند.

 

چگونه به فرد مبتلا به ایدز کمک کنیم

کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای کمک به دوست یا عزیزی که اخیراً مبتلا به ایدز تشخیص داده شده انجام دهید:

با بیمار مبتلا به ایدز صحبت کنید

سعی کنید، همیشه در دسترس باشید تا مکالمات صادقانه و آزاد در مورد بیماری ایدز داشته باشید. با شخصی که مبتلا به ایدز (ویروس HIV) است عادی رفتار کنید. آن‌ها همیشه نمی‌خواهند در مورد بیماریشان صحبت شود، یا ممکن است آمادگی صحبت در این زمینه را نداشته نباشند. ممکن است بخواهند به همان روش‌های قبل از بیماری‌شان با شما ارتباط برقرار کنند. کارهایی را انجام دهید که قبل از تشخیص بیماری باهم انجام می‌دادید. درباره مواردی که قبل از تشخیص در مورد آن‌ها صحبت کرده‌اید، دوباره صحبت کنید. به آن‌ها نشان دهید که آن‌ها را مانند گذشته می‌بینید و نگرش شما نسبت به آن‌ها مانند گذشته تغییری نکرده است.

به آن‌ها گوش دهید

شنیدن خبر ابتلا به ایدز  زندگی افراد را در آستانه تغییر بزرگی قرار می‌دهد. به عزیزان خود گوش دهید و پشتیبانی و حمایت خود را نشان دهید. به آن‌ها اطمینان دهید که ایدز (ویروس اچ آی وی مثبت) یک بیماری قابل کنترل است. داروهایی وجود دارند که می‌توانند ویروسHIV  را درمان کرده و به سلامت بیماران کمک کنند.

در مورد بیماری ایدز و ویروس HIV بیشتر بدانید

 بیاموزید که بيماري ايدز چیست، چگونه منتقل می‌شود، درمان ایدز چگونه است و اینکه چگونه افراد می‌توانند در حالی که با ویروس ایدز زندگی می‌کنند سالم بمانند. داشتن درک صحیح از ایدز ، قدم بزرگی در جهت حمایت از عزیزانتان است. دانش درباره ایدز، شما را در مواجه با این بیماری توانمند می‌کند، اما به خاطر داشته باشید که دوست شما ممکن است فوراً به این اطلاعات نیاز نداشته باشد.

فرد مبتلا به ایدز را برای درمان تشویق کنید

در افرادی که اخیراً این بیماری تشخیص داده، ممکن است برداشتن اولین قدم برای درمان سخت باشد. پشتیبانی و مساعدت شما می‌تواند مفید باشد. افراد مبتلا به می‌توانند از طریق ارتباط زودهنگام با مراقبت‌های پزشکی، شروع درمان با داروها (تحت عنوان درمان ضد رترو ویروسی یا ART)، ادامه دادن مصرف دارو و مراقبت، ویروس را کنترل کرده و از پیشرفت عفونت و ابتلا به ایدز پیشگیری کنند.

درمان ویروسHIV  برای همه مبتلایان به این ویروس توصیه می‌شود و باید در اسرع وقت پس از تشخیص، اقدامات درمانی شروع شود. دوست یا عزیز خود را تشویق کنید که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده و درمان ویروس HIV را آغاز کند. برنامه‌هایی برای مراقبت‌های پزشکی ویروسHIV  وجود دارند که در پرداخت هزینه داروها کمک می‌کنند. البته هزینه درمان ایدز در ایران رایگان می‌باشد و برای دریافت این خدمات باید به مراکز و خانه‌های سلامت پایش و بیماریابی مراجعه شود.

از فرد مبتلا بخواهید نسبت به مصرف داروها پایبند باشد

برای افراد مبتلا به بیماری ایدز یا ویروسHIV  مهم است که هر روز داروی ویروسHIV  خود را دقیقاً طبق دستورالعمل مصرف کنند. از بیمار خود برای چگونگی مصرف روزانه داروها و پایبندی به آن‌ها حمایت کنید. همچنین از بیمار بپرسید که دیگر نیازهای وی چیست و چگونه می‌توانید به او در حفظ سلامتی کمک کنید.

اگر شریک جنسی فردی هستید که مبتلا به ایدز (ویروسHIV ) است

باید آزمایش دهید تا از وضعیت ویروسHIV  خود مطلع شوید. اگر جواب تست شما منفی است، با پزشک متخصص خود در مورد پیشگیری و مصرف روزانه داروی ویروس HIV برای جلوگیری از این عفونت صحبت کنید. آمادگی و پیشگیری از بیماری برای افرادی که در معرض خطر ابتلا به عفونت ویروس HIV هستند، از جمله کسانی که در رابطه طولانی مدت با فرد مبتلا هستند،توصیه می‌شود. در صورت مثبت بودن آزمایش، در اسرع وقت برای درمان و مراقبت به پزشک مراجعه کنید.

و در نهایت به یاد باشد که اگر از بیمار مبتلا به ایدز مراقبت می‌کنید باید از خودتان هم مراقبت کنید تا بتوانید از بیمار حمایت کنید. فراموش نکنید، هرگونه سوال، نگرانی یا اضطراب در شما ممکن است در فرد بیمار تاثیر بگذارد.

 

مشکوک به ایدز هستم به کجا مراجعه کنم؟

 

کلام آخر دکتر ساینا درباره ایدز

همانطور که اشاره کردیم ایدز (AIDS) یک بیماری مزمن و تهدیدکننده زندگی است که از طریق ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) به بدن فرد منتقل می‌شود. هرچند که درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد، برخی از داروهای ضد ویروسی تحت عنوان درمان ضد رترو ویروسی یا ART به کنترل علائم ایدز کمک کنند.  فرد مبتلا به ایدز باید برای بهداشت روانی خود نیز برنامه‌ریزی داشته باشد و خود را برای چالش بزرگ زندگی کردن با این بیماری تقویت کند – چه از لحاظ روانی و چه فیزیکی.

امیدواریم این مقاله اطلاعات کافی و مفیدی را در اختیار شما قرار داده باشد. در صورتی که نیاز به کمک تخصصی بیشتری دارید حتماً با متخصصان ما صحبت کنید.

اگر مبتلا به ایدز هستید لطفا تجربیات خود را در بخش نظرات به‌اشتراک بگذارید تا مخاطبان ما بتوانند درک بهتری از چالش‌های فرد مبتلا به HIV داشته باشند.

 

سوالات متدوال درباره ایدز

اگر فرد مبتلا به ایدز دارو مصرف نکند، چه مدت می‌تواند زنده بماند؟

مبتلایان به ایدز که دارو مصرف نمی‌کنند، در صورت ابتلا به عفونت خطرناک حدود 3 سال عمر می‌کنند. ویروس اچ آی وی در مراحل اولیه قابل درمان است. اگر داروهای ضد ویروس HIV را شروع کنید و به توصیه‌های پزشک در مورد سایر شرایطی که ممکن است داشته باشید عمل کنید، مطمئن باشید، با یک درمان صحیح و سبک زندگی سالم، می‌توانید مدت طولانی زندگی کنید.

چه مدت این بیماری می‌تواند غیر قابل شناسایی باقی بماند؟

وقتی همه نتایج آزمایش بار ویروسی حداقل به مدت شش ماه پس از اولین آزمایش، قابل شناسایی نباشند، بار ویروسی یک شخص، غیرقابل شناسایی تلقی می‌شود. این بدان معنی است که بیشتر افراد 7 تا 12 ماه باید تحت درمان باشند، تا بار ویروسی قابل شناسایی و غیرقابل شناسایی تشخیص داده شوند.

افراد چگونه به ایدز مبتلا می‌شوند؟

عفونت HIV توسط ویروس نقص ایمنی انسانی ایجاد می‌شود. شما می‌توانید از تماس با خون آلوده، مایع منی یا مایعات واژن به ویروس اچ آی وی مبتلا شوید. بیشتر افراد با داشتن رابطه جنسی محافظت‌نشده با فرد مبتلا به ویروس HIV ، به این ویروس مبتلا می‌شوند. یکی دیگر از روش‌های معمول ابتلا به این بیماری، اشتراک سوزن‌های مشترک با فردی است که به ویروس HIV آلوده است.

آیا رابطه جنسی دهانی می‌تواند باعث ابتلا به ایدز شود؟

خطر ابتلا یا انتقال ایدز از طریق سکس دهانی بسیار کم است. با این وجود نمی‌توان خطر انقال ایدز از رابطه دهانی را نادیده گرفت و حتی برای رابطه دهانی نیز استفاده از پوشش‌های مخصوص توصیه می‌گردد. ضمناً سایر بیماری‌های مقاربتی و هپاتیت نیز می‌توانند در حین رابطه دهانی منتقل شوند. استفاده از وسایل و داروهای پیشگیری و همچنین شروع روند درمان می‌تواند خطر ابتلا از طریق سکس دهانی را کاهش دهد.

کاندوم‌ها در برابر ایدز چقدر موثر هستند؟

بررسی مجدد مطالعات seroconversion HIV نشان می‌دهند که کاندوم‌ها در صورت استفاده مداوم تا 90 - 95٪ فرد را در برابر این بیماری محافظت می‌کنند. افرادی که به طور مداوم از کاندوم استفاده می‌کنند، در مقایسه با افرادی که همیشه به طور ثابت از این وسیله پیشگیری استفاده نمی‌کنند، 10 تا 20 برابر کمتر در معرض ویروس قرار می‌گیرند.

همراهان مجله سلامت دکتر ساینا شما عزیزان می‌توانید سوالات خود را در رابطه با موضوع این مقاله در بخش نظرات بنویسید. متخصصان ما در تلاش هستند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند.

منابع برای محققان

[1]

Global HIV & AIDS statistics — 2020 fact sheet, UNAIDS

[2]

Ehsan Zarei, Roghayeh Khabiri, Maryam Tajvar, and Shirin Nosratnejad,Knowledge of and attitudes toward HIV/AIDS among Iranian women, Published online 2018 Aug 3. doi: 10.4178/epih.e2018037

[3]

HIV-Related Skin and Complexion Conditions, UC SanDiego Health

[4]

TB and HIV Coinfection, Centers for Disease and Control Prevention (CDC)

[5]

J. David Creswell,* Hector F. Myers, Steven W. Cole, and Michael R. Irwin, Mindfulness meditation training effects on CD4+ T lymphocytes in HIV-1 infected adults: A small randomized controlled trial, Published online 2008 Jul 19. doi: 10.1016/j.bbi.2008.07.004